Charlotte Codron, Çiğdem Kayacık, Defne Arıkan

Down Sendromlu Bebekler için Anne Sütünün Faydaları

● Anne sütü bebeğin bağışıklık sistemini geliştirirken, aynı zamanda doğuştan gelen çölyak hastalığı, astım, alerji gibi sayısız bağışıklık sistemi hastalığına karşı koruma sağlamaktadır. Down sendromlu bebekler solunum yolları ve virüsle yayılan hastalıklara karşı meyilli olduklarından, down sendromlu bebekleri emzirmek ayrıca önemlidir.

● Emzirirken, sürekli tekrar eden emme eylemi bebeğinizin dudaklarını, dilini ve yüz kaslarını güçlendirir. Bu, gelecekte konuşma bozukluğu yaşama ihtimalini azaltır.

● Anne sütünün, özellikle de kolostrumun, laksatif etkisi vardır. Down sendromlu bebeklerde sıklıkla görülen sindirim problemlerini hafifletmeye iyi gelmektedir.

● Anne sütü içeriğiyle beyin gelişimini destekler.

● Emzirmek her zaman ve her koşulda uygundur ve 6 aylık olana kadar bebeğinizin tüm besin, kalori ve sıvı ihtiyacını içerir.

● Emzirmek, anne ile bebek arasında sıcaklık ve yakınlık sağlar. Fiziksel temas bebeğinizle aranızdaki özel bağın gelişmesine yardımcı olur.

Bebeğiniz ilk birkaç hafta çok uykulu olabilir, ayrıca bazı anatomik özellikleri etkin emzirmeyi zorlaştırabilir. Örneğin; bazı bebeklerin yüz kasları doğumda yeterince güçlü olmayabilir; damağı yüksek, çenesi küçük veya dili büyük olabilir. Sıklıkla görülen kalp malformasyonları beslenme becerilerini etkileyebilir.. Bu gibi özelliklerinden dolayı bebeğiniz memeyi kavramakta zorlanabilir ve sizin yardımınıza ihtiyaç duyabilir. Bebeğinizi nasıl destekleyebileceğinizi anlatmadan önce biraz süt üretiminden bahsedelim.

Süt Üretimini Korumak

Süt üretimi, arz talep ilişkisine göre üretilir. Bebeğiniz etkin olarak ememiyor ise bedeniniz talebi az olarak değerlendirecek ve memede üretilen süt miktarı da ona göre olacaktır. Bu bağlamda, süt sağma makinesinden destek almanız önemli olacaktır. Emzirdikten sonra sağım yapmak, gerekli süt üretim miktarının oluşturulması ve sürdürülebilir olması için gerekli olabilir.

Hangi Pompa?

Doğumu takip eden ilk günler, kolostrum (ağız sütü) denen ilk sütü üretiriz. Kolostrum alması bebeğinizin sağlığı için birçok açıdan çok önemlidir. Kolostrumun azar azar gelmesi normaldir.Yeni doğan bebeğinizin midesi kiraz büyüklüğündedir. Buna karşılık, bebekler, bir emme seansında ortalama olarak 5 ml (bir çay kaşığı kadar) kolostrum içmektedir. Bu kadarı bebek için yeterli olduğundan, ilk 3-5 gün pompa kullanılması önerilmemektedir. Ayrıca, pompa kolostrum çıkarmak için elverişli olmadığı gibi hassas meme uçlarına zarar da verebilir. İlk günlerde, elle sağmak kolostrum çıkarmak için en etkili yöntemdir. Elle sağmakla ilgili bu sayfaya bakınız.

Kolostrumun ardından olgun süt süt kanallarına inmeye başlar. Bebeğiniz az emiyorsa süt sağma makinesine ihtiyacınız olacaktır. Bebeklerin emme gücü ve şeklini en iyi taklit eden kiralanabilen süt sağma makineleri, uzmanlara göre, tam süt üretimini başlatmak için en iyi seçenektir. Birçok anne, piyasada bulunan çiftli veya tekli elektrikli pompalardan da memnun. Bebeğinizin emme becerisine göre, her gün 5-12 kez sağmanız gerekebilir. Manuel bir pompa yorucu olacağı için elektrikli bir pompa tercih etmeniz önemli olabilir.

Sağılmış sütünüzü bebeğinize verin!

Down sendromlu bebeklerin - tüm bebekler gibi - ilk 6 ay sadece anne sütü alması kuvvetle tavsiye edilir. Down sendromlu bebeğin bağışıklık sistemini anne sütüyle güçlendirmek, onun için yüksek derecede önemlidir. Bebeğiniz meme emerek emmeyi öğrenir. Biberona alışan bebekler memeyi reddedebildiğinden dolayı sağdığınız sütü bebeğinize biberon ile vermekten kaçınmanız daha iyi olacaktır. . Sağdığınız sütü, biberona alternatif olarak, bardak veya medikal biberon ile verebilirsiniz. Daha fazla alternatif yöntem için bu sayfaları inceleyebilirsiniz:

Alternatif Süt Verme Metodları

Emzirme Destekleyici Sistem

Bebeğinizi Desteklemek için Birkaç İpucu

Bebeğinizin kendine özgü bir gelişim hızı var ve memeyi iyi kavrayıp etkin bir şekilde emmeyi öğrenme süreci, çoğu bebeğe göre, daha uzun olabilir. Sabırlı olun ve pes etmeyin! Emzirmek için elinizden geleni yapıyorsunuz ve gösterdiğiniz çaba bebeğiniz için çok değerli. Bebeginiz %100 anne sütü alamazsa bile kendinizi takdir edin, bebeğinizin içtiği her bir damlanın faydası var ve siz çok iyi bir iş yapıyorsunuz.

1. Destek Alın

Emzirme konusunda bir emzirme danışmanından destek almak çok yararlı olabilir. Durumuna göre; fizyoterapist, osteopat, kranyosakral terapist ve kiroprat, bebeğinize yardımcı olabilir. Bu süreçte onlardan da danışmanlık almanızda fayda olabilir.

2. Emzirmeye Erken Başlayın!

Doğumdan sonra, bebeğinizin tıbbi müdahaleye ihtiyaci yoksa, tüm bebekler gibi, sizinle ten tene temasta olması ve meme ile erkenden tanışması çok önemlidir.

Ne kadar erken, o kadar iyi. Tıbbi olarak bu mümkün değilse, elle süt sağmanız gerekecektir. Derin bir nefes alın, bu iş olacak!

3. Bebeğinizi Uyandırın!

Down sendromlu bebekler, sıklıkla, daha uykulu ve durgundur. Bebeğinizin ihtiyacı olan besinleri aldığından emin olmak ve süt üretim miktarınızı oluşturmak için onu iki saatte bir (günde en az 8-12 kere) uyandırarak sık sık beslemeniz gerekebilir. Emzirmeden önce iyice uyandığına emin olun. Buna, emzirme seansı boyunca daha çok dokunarak ve uyararak, devam edebilirsiniz. Kısık ışık bebeğinizin gözlerini açık tutabilmesine olanak sağlar. Bebeğinizi uyanık ve algısını açık tutmak için onu soymayı ve onunla ten tene temas kurmayı deneyebilirsiniz.

Eğer bebeğiniz memede uyuyakalıyorsa meme değiştirmek işe yarar. Eğer bebeğiniz memeye ilgi göstermemeye başladıysa, onu o memeden alın ve diğer memeyi teklif edin. Tatmin olduğunu görene kadar buna devam edin.

4. Emzirme Pozisyonu

Bazı down sendromlu bebeklerde ilk iki boyun omurunun ligamentlerinde malformasyon veya gevşeklik olabilir (atlantoaksiyal dengesizlik). Bundan dolayı özellikle baş ve boyununu dengede tutmak önemlidir. Doktor ve emzirme uzmanı olan Catherine Watson Genna “Anne Sütü Alan Bebeklerde Emme Becerilerini Destekleme” adlı kitabında “arkaya yaslanarak emzirme pozisyonu” önermektedir. Yerçekimi, hipotonik ve küçük çeneli bebeklerin daha etkin beslenmesine destek olabilir.

Bebeğinizin emme eylemini fiziksel olarak destekleyebileceğiniz bir diğer yöntem ise "dansçı el tutuşu pozisyonu”dur. Bu yöntem, özellikle düşük kas elastikiyeti olan bebekler için yararlı bir pozisyondur. Dansçı el tutuşuyla emzirmek için bebeğiniz kucağınızdayken memenizi baş parmak üstte, diğer dört parmak altta olacak şekilde C şeklinde kavrayın. Memenizi tuttuğunuz elinizi ileri doğru kaydırın, dört değil üç parmağınızla destekleyin. Bu durumda baş ve işaret parmaklarınız göğsünüzün önünde boşta kalacaktır. İşaret parmağınızı hafifçe bükün, böylece bebeğinizin bir yanağını tutarken, başparmağınızla diğer yanağını tutmuş olacaksınız. Bebeğinizin çenesi içinde olacak şekilde, işaret ve baş parmağınız U şeklinde memenizi kavrayın. Dansçı el tutuşu pozisyonu, memenizin ağırlığını bebeğinizin çenesinden uzaklaştırılacaktır ve emerken başını sabit tutmasına yardımcı olacaktır.

5. Minder Kullanın!

“Daha önce belirtildiği üzere, Down sendromlu bebekler sıklıkla zayıf kas tonusuna sahiptirler; onları tutarken ‘gevşek’ gibi hissedilir. Kendi vücut ağırlığını desteklemekte zorlanması ve boyun gücüne ve baş kontrolüne sahip olmaması emmeye çalışırken sorun yaratabilir. ‘Tetra feeding pillow’ kullanırken harika sonuçlar aldım, fakat siz özel bir emzirme minderi de yaptırabilirsiniz. Bu minderin iyice sıkı oluşu Josee’nin vücudunu destekleyen güvenilir bir yüzey sağlayarak bana çok yardımcı oldu. O olmadan bebeğimi kollarımda toparlamak gerçekten zordu; küçük vücudu emmek için ideal olmayan pozisyonlara kayıyor ve böylece kolayca yoruluveriyordu.”

“As mentioned previously babies with Down syndrome often have low muscle tone, which can make them feel ‘floppy’ to hold. This can pose problems when trying to breastfeed as they can have trouble supporting their own body weight and usually lack any neck strength and head control. I used the ‘Tetra feeding pillow’ with fantastic results, you could however go to a foam shop and have a feeding pillow custom made. This pillow is extremely firm which helped me immensely as it provided a stable surface to support Josee’s body. Without it I found it really difficult to gather her up in my arms and I would find her slipping into positions which were not great for her little body to breastfeed in and she would then tire easily.”

6. Meme Kavramasi Desteklemek

Eğer bebeğiniz memeyi iyi kavradıysa, dilini, alt damağının üstünde, memenin altında çukurlaşmış halde görebilmelisiniz. Bebeğinize meme verirken, dili dışarıda ve aşağıda olduğu halde, ağzının kocaman açıldığını görün. Bebeğinizin dilini öne getirmesini sağlamak için: bebeğiniz memeyi kavrarken işaret parmağınızla bebeğinizin çenesini hafifçe aşağı bastırın. Çeneyi böyle açmak bebeğinizin dilinin ağzından biraz daha dışarı çıkmasına yol açar. Eğer bebeğiniz memeyi kavrarken dilini aşağıda tutmak için başlangıçta biraz teşviğe ihtiyaç duyuyorsa moralinizi bozmayın.

İşte burada dilin çukurlaşmasını geliştirecek bir egzersiz:

1) İşaret parmağınızı bebeğinizin dilinin ortasına yerleştirerek dilin oluk şeklini almasına yardımcı olun.

2) Dilini aşağı doğru bastırarak parmağınızı ağzından dışarı çıkarın.

3) Bebeğinize meme vermeden önce bu egzersizi birkaç kere tekrarlayın.

Bebeğiniz memeyi kavrayamıyorsa, ısrarcı olmadan ten tene temas yaparak bebeğinize meme teklif etmeye devam edin.

“Sabır ve pompayla sağma sonucunda, Down sendromlu pek çok bebek dört veya beş ay sonra tam emzirilme aşamasına gelmiştir. Bu, başta göz korkutucu olabilir. Ama kesinlikle yapılabilir bir şeydir ve sizin kararlılığınızın, bebeğinizin sağlığı ve gelişimi açısından muazzam getirileri olabilir.”

Emzirme Sanatı, La Leche League International, Gün Yayıncılık, 2011

DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARIN GELİŞİM EĞRİLERİ

Buradaki grafikler Türk çocukları için özel hazırlanmıştır. Grafikleri hazırlayan doktorların çalışmasının bulunduğu orijinal makaleye referans yazısını tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Referans :Tüysüz B, Göknar NT, Öztürk B. 2012. Growth Charts of Turkish Children With Down Syndrome.Am J Med Genet Part A 158A:2656–2664.

● Erkek Çocukların Büyüme Eğrileri

● Kız Çocukların Büyüme Eğrileri

● Kız-Erkek Çocukların Baş Çevresi Eğrileri

Türkçe Linkleri

- Bir Annenin Tecrübesi

- Sağlık Bakanlığı Anne Babalar için Rehberi