Orijinal Yazı: Dairy and other Food Sensitivities in Breastfed Babies
Yazar: Kelly Bonyata, BS, IBCLC
Çeviren: Özlem Deniz Yanık
Düzeltmeler: Duygu İslamoğlu, Almila Lara Abulaban
Yazarın izniyle çevrilmistir.
Ne yediğime ne kadar dikkat etmeliyim?
Çoğu bebek annesinin yediği herhangi birşeyden dolayı sorun yaşamaz. Genellikle istediğinizi, istediğiniz zaman, istediğiniz miktarlarda yemeniz ve bebeğinizde bariz bir reaksiyon görmediğiniz takdirde buna devam etmeniz önerilir. "Bütün emziren annelerin kaçınmaları gereken besinler" için bir liste yoktur çünkü çoğu emziren anne istediği her şeyi yiyebilir ve bazı besinlere duyarlılığı olan bebeklerin her biri kendine özgüdür -birine dokunan diğerine dokunmayabilir.
Normal Bebek Huysuzluğu
Süt çocukluğundaki huysuzlukların çoğu küçük bir bebek için normaldir ve annenin diyetindeki yiyeceklerle ilgisi yoktur. Eğer bebeğinizin yediğiniz bir şeye duyarlılığı varsa, muhtemelen huysuzluğa ek olarak aşırı kusma, kolik, döküntü veya sürekli tıkanıklık gibi başka belirtiler de gözlemlersiniz. Başka belirtilerin eşlik etmediği ve daha sık emzirmeyle sakinleşen huysuzluklar büyük ihtimalle besinle ilişkili değildir.
Muhtemel Besin Alerjisi İşaretleri
Emziren annelerin küçük bir yüzdesi bazı besinleri tükettiğinde bebeklerinin davranışlarında ve/veya sağlık durumlarında bariz farklılık olduğunu gözlemler. İnek sütü ürünleri en yaygın sorun yaratan besinler olmalarının yanında bebeklerde araştırmalarla huysuzluk/gazlılık ile kesin ilişkilendirilmiş yegane besinlerdir, fakat bazı bebekler başka yiyeceklere de tepki gösterir. Yine de, anne sütüyle beslenen bebeklerdeki besin duyarlılıkları pek çok emziren annenin düşündüğü kadar yaygın olmaktan çok uzaktır.
Eğer emzirilen bir bebek belli bir besine duyarlıysa, beslenmelerden sonra huysuz olabilir, uzun süreler susturulamayan tarzda ağlayabilir, veya az uyuyabilir ve belirgin bir rahatsızlıkla aniden uyanabilir. Alerjiler yönünden aile öyküsü olabilir. Besin alerjisinin diğer işaretleri şunlar da olabilir : döküntü, kurdeşen, egzama, pişik, kuru cilt; hışıltı veya astım; tıkanıklık veya soğuk algınlığı belirtileri; kırmızı kaşıntılı gözler; kulak enfeksiyonları; asabiyet ,huysuzluk, kolik; sindirim sıkıntıları, kusma, kabızlık ve/veya ishal, veya mukuslu veya kanlı yeşil kakalar.
Besin reaksiyonunun ciddiyeti genellikle bebeğin duyarlılığının derecesine ve annenin yediği sorunlu gıdanın miktarına bağlıdır-gıda daha fazla tüketildiğinde ve bebeğin duyarlılığı daha fazla olduğunda reaksiyon daha ciddi olur. Besin reaksiyonları dakikalar içinde olabilir ama emzirilen bebeklerde belirtiler daha çok maruziyetten 4-24 saat içinde ortaya çıkar. Eğer bebek annenin tükettiği yeni bir besine veya aşırı miktarda tükettiği bir besine akut bir reaksiyon göstermişse muhtemelen bir kaç saat içinde normale dönecektir. Eğer bebeğin annenin sık yediği bir besine hassasiyeti varsa, belirtiler sürekli olabilir.
Sorun yaratma ihtimali en yüksek olan besinler hangileridir?
En muhtemel şüphelilerden bazıları inek sütü ürünleri, soya, buğday, mısır, yumurta ve fıstıktır. Diğer şüpheli besinler:
Belli bir besin sorun yaratıyor gibi görünüyorsa ne yapmalı?
Eğer bebeğinizin spesifik bir besine tepki verdiğini düşünüyorsanız, bebekteki belirtilerin iyiye gidip gitmeyeceğini anlamak için - doktorunuza danışarak -2-3 hafta süreyle o besini diyetinizden çıkarmanız iyi olabilir. Eğer bebekteki belirtilerde iyileşme oluyorsa, o besin bebeğiniz için sorun yaratıyor olabilir. Bir besini 2-3 haftadan daha kısa süre kesmek etkili olmayabilir-örneğin inek sütü proteinleri anne sütünde 1 1/2-2 hafta kalabilir ve proteinin bebeğin sisteminden temizlenmesi için 1 1/2-2 hafta daha gerekebilir.
Bebekteki belirtiler sorunlu besinin kesilmesinden sonra genellikle 5-7 gün içinde düzelmeye başlar. Fakat, özellikle annenin düzenli olarak tükettiği bir besine reaksiyon varsa, bebekte düzelme hemen olmayabilir. Bazı bebekler belirtiler düzelmeye başlamadan yaklaşık bir hafta kadar önce daha da kötüleşmiş gibi görünebilirler. Bazen düzelme gözlemlemek için bir kaç hafta beklemek gerekir.
Belli bir besinin bebeğiniz için sorunlu olduğunu saptamanın bir yolu da o besini tekrar tüketip bebek aynı reaksiyonu veriyor mu diye bakmaktır. Bebeğinizin ilk belirtileri ne kadar ciddiyse, bu besini tekrar denemek için o kadar uzun beklemek isteyebilirsiniz-eğer çok ciddi bir reaksiyon olduysa tekrar denemeyi hiç düşünmeyebilirsiniz. Eğer bir besini tekrar denediğinizde bebeğiniz aynı şekilde reaksiyon göstermiyorsa, bebeğinizin muhtemelen o besine duyarlılığı yoktur. Eğer aynı şekilde reaksiyon gösteriyorsa, bu besini bir süreliğine kısıtlarsınız veya bu besinden belirli bir süre tamamen kaçınırsınız-bebek büyüyene veya bazı durumlarda sütten kesilene kadar- Eğer bebek bir besine karşı çok hafif derecede duyarlılık gösteriyorsa, o besini tamamen kesmek yerine sadece yediğiniz miktarı kısıtlayabilirsiniz. Çoğu bebek besin duyarlılıklarından birkaç aydan bir yıla kadar değişen sürelerde kurtulur fakat bazı besin alerjileri uzun süre devam edebilir.
Bebeklerde süt ürünlerine duyarlılık
Bebeğimde laktoz intoleransı mı var?
Eğer bebeğiniz süt ürünlerine duyarlıysa, pek çok kişinin söylediğinin tersine, sorunun laktoz intoleransı olma ihtimali oldukça azdır. Ancak inek sütü proteinine duyarlılık ve laktoz intoleransı farklı şeyler olmakla beraber, besin alerjisi ikincil laktoz intoleransına sebep olduğundan, aynı anda ortaya çıkabilirler.
İnek sütü proteinlerine duyarlılık
Annelerinin diyetindeki inek sütü ürünlerine duyarlı olan bebekler, anne sütünden geçen protein formundaki spesifik inek sütü antikorlarına duyarlılaşmıştır, laktoza değil. Annenin diyetindeki veya mamada kullanılan inek sütü bebeklerde besin duyarlılığının yaygın bir sebebidir. İnek sütü duyarlılığı veya alerjisi kolik benzeri semptomlar, egzama, hışıltı, kusma, ishal (kanlı ishal de dahil), kabızlık, ürtiker, ve/veya burun kaşıntısı/akıntısına sebep olabilir.
Eğer bebeğiniz diyetinizdeki süt ürünlerine tepki veriyorsa, laktozsuz ürünlere geçmek fayda sağlamaz. Sorun laktoz değil, inek sütü proteinleridir. Süt ürünlerini pişirmek alerjenleri azaltabilir ancak tamamen elimine etmez.
Süt proteini alerjisi olan bebeklerin önemli bir yüzdesi soyaya da tepki verir. Süt alerjili bebeklerin çoğu keçi veya koyun sütüne de reaksiyon gösterir. Bazıları inek etine de hasasstır.
Eğer bebeğinizin diyetinizdeki süt ürünlerine duyarlılığı olduğunu düşünüyorsanız, inek sütü proteinlerinin sisteminizden tamamen temizlenmesinin 10 gün ila 3 hafta arası süre alabileceğini unutmayın-sonuçları değerlendirmeden önce süt ürünleri eliminasyonunu 2-3 haftaya tamamlayın.
Eğer bebeğinizin diyetinizdeki süt ürünü proteinlerine sadece biraz duyarlı olduğunu düşünüyorsanız, yalnızca belli başlı süt ürünü kaynaklarını ( süt, krema, yoğurt, tereyağı peynir dondurma, çökelek, etc) elimine ederek bebeğinizdeki belirtilerde iyileşme sağlayabilirsiniz; hatta bebeğiniz etkilenmeden küçük miktarlarda süt ürünü tüketebilmeniz dahi mümkün olabilir.
Eğer bebeğiniz ciddi boyutta alerjik ise, tüm süt ürünü proteinlerinden kaçınmanız gerekir ki bu da gıda etiketlerini çok dikkatli okuma alışkanlığı gerektirir.
Anne sütüyle beslenen bebeğiniz süt ürünü proteinlerine duyarlı olduğu için süt ürünlerini kestiyseniz, bir kaç ay sonra tekrar deneyebilecek hale gelebilirsiniz. Pek çok bebeğin duyarlılığı 6-18 ay arası geçer ve bebeklerin çoğu 3 yaşta bu sorundan kurtulmuş olur.
Eğer süt ürünlerini diyetinize tekrar katınca bebek tepki veriyorsa, en az 1 ay daha süt ürünlerini kesin. Eğer bebeğinizin anne sütündeki inek sütü proteinine alerjisi ciddi boyutta ise en iyisi en az 6 ay bekleyip tekrar denemektir. Alerjik bebekler için alerjenden uzak kalmak bebeğin ömür boyu sürebilecek veya hayatı tehdit edebilecek bir alerji geliştirmesi ihtimalini azaltır.
Bunu da okumak isteyebilirsiniz:
Hipoalerjik Mamalarla ilgili Bilimsel Yayınlar ve Skandallar,
Daha Fazlası için:
Yazar: Kelly Bonyata, BS, IBCLC
Çeviren: Özlem Deniz Yanık
Düzeltmeler: Duygu İslamoğlu, Almila Lara Abulaban
Yazarın izniyle çevrilmistir.
Ne yediğime ne kadar dikkat etmeliyim?
Çoğu bebek annesinin yediği herhangi birşeyden dolayı sorun yaşamaz. Genellikle istediğinizi, istediğiniz zaman, istediğiniz miktarlarda yemeniz ve bebeğinizde bariz bir reaksiyon görmediğiniz takdirde buna devam etmeniz önerilir. "Bütün emziren annelerin kaçınmaları gereken besinler" için bir liste yoktur çünkü çoğu emziren anne istediği her şeyi yiyebilir ve bazı besinlere duyarlılığı olan bebeklerin her biri kendine özgüdür -birine dokunan diğerine dokunmayabilir.
Normal Bebek Huysuzluğu
Süt çocukluğundaki huysuzlukların çoğu küçük bir bebek için normaldir ve annenin diyetindeki yiyeceklerle ilgisi yoktur. Eğer bebeğinizin yediğiniz bir şeye duyarlılığı varsa, muhtemelen huysuzluğa ek olarak aşırı kusma, kolik, döküntü veya sürekli tıkanıklık gibi başka belirtiler de gözlemlersiniz. Başka belirtilerin eşlik etmediği ve daha sık emzirmeyle sakinleşen huysuzluklar büyük ihtimalle besinle ilişkili değildir.
Muhtemel Besin Alerjisi İşaretleri
Emziren annelerin küçük bir yüzdesi bazı besinleri tükettiğinde bebeklerinin davranışlarında ve/veya sağlık durumlarında bariz farklılık olduğunu gözlemler. İnek sütü ürünleri en yaygın sorun yaratan besinler olmalarının yanında bebeklerde araştırmalarla huysuzluk/gazlılık ile kesin ilişkilendirilmiş yegane besinlerdir, fakat bazı bebekler başka yiyeceklere de tepki gösterir. Yine de, anne sütüyle beslenen bebeklerdeki besin duyarlılıkları pek çok emziren annenin düşündüğü kadar yaygın olmaktan çok uzaktır.
Eğer emzirilen bir bebek belli bir besine duyarlıysa, beslenmelerden sonra huysuz olabilir, uzun süreler susturulamayan tarzda ağlayabilir, veya az uyuyabilir ve belirgin bir rahatsızlıkla aniden uyanabilir. Alerjiler yönünden aile öyküsü olabilir. Besin alerjisinin diğer işaretleri şunlar da olabilir : döküntü, kurdeşen, egzama, pişik, kuru cilt; hışıltı veya astım; tıkanıklık veya soğuk algınlığı belirtileri; kırmızı kaşıntılı gözler; kulak enfeksiyonları; asabiyet ,huysuzluk, kolik; sindirim sıkıntıları, kusma, kabızlık ve/veya ishal, veya mukuslu veya kanlı yeşil kakalar.
Besin reaksiyonunun ciddiyeti genellikle bebeğin duyarlılığının derecesine ve annenin yediği sorunlu gıdanın miktarına bağlıdır-gıda daha fazla tüketildiğinde ve bebeğin duyarlılığı daha fazla olduğunda reaksiyon daha ciddi olur. Besin reaksiyonları dakikalar içinde olabilir ama emzirilen bebeklerde belirtiler daha çok maruziyetten 4-24 saat içinde ortaya çıkar. Eğer bebek annenin tükettiği yeni bir besine veya aşırı miktarda tükettiği bir besine akut bir reaksiyon göstermişse muhtemelen bir kaç saat içinde normale dönecektir. Eğer bebeğin annenin sık yediği bir besine hassasiyeti varsa, belirtiler sürekli olabilir.
Sorun yaratma ihtimali en yüksek olan besinler hangileridir?
En muhtemel şüphelilerden bazıları inek sütü ürünleri, soya, buğday, mısır, yumurta ve fıstıktır. Diğer şüpheli besinler:
- Aile üyelerinden birinin alerjik olduğu herhangi bir besin
- Annenin çok miktarda tükettiği herhangi bir besin Yeni bir besin (eğer bebekteki belirtiler yeniyse)
- Annenin sevmediği ama emzirirken (ve/ veya hamileyken) bebeğe faydalı olsun diye tükettiği bir besin
- Annenin canının çektiği veya kötü bir günden sonra yemek zorunda hissettiği bir besin
Belli bir besin sorun yaratıyor gibi görünüyorsa ne yapmalı?
Eğer bebeğinizin spesifik bir besine tepki verdiğini düşünüyorsanız, bebekteki belirtilerin iyiye gidip gitmeyeceğini anlamak için - doktorunuza danışarak -2-3 hafta süreyle o besini diyetinizden çıkarmanız iyi olabilir. Eğer bebekteki belirtilerde iyileşme oluyorsa, o besin bebeğiniz için sorun yaratıyor olabilir. Bir besini 2-3 haftadan daha kısa süre kesmek etkili olmayabilir-örneğin inek sütü proteinleri anne sütünde 1 1/2-2 hafta kalabilir ve proteinin bebeğin sisteminden temizlenmesi için 1 1/2-2 hafta daha gerekebilir.
Bebekteki belirtiler sorunlu besinin kesilmesinden sonra genellikle 5-7 gün içinde düzelmeye başlar. Fakat, özellikle annenin düzenli olarak tükettiği bir besine reaksiyon varsa, bebekte düzelme hemen olmayabilir. Bazı bebekler belirtiler düzelmeye başlamadan yaklaşık bir hafta kadar önce daha da kötüleşmiş gibi görünebilirler. Bazen düzelme gözlemlemek için bir kaç hafta beklemek gerekir.
Belli bir besinin bebeğiniz için sorunlu olduğunu saptamanın bir yolu da o besini tekrar tüketip bebek aynı reaksiyonu veriyor mu diye bakmaktır. Bebeğinizin ilk belirtileri ne kadar ciddiyse, bu besini tekrar denemek için o kadar uzun beklemek isteyebilirsiniz-eğer çok ciddi bir reaksiyon olduysa tekrar denemeyi hiç düşünmeyebilirsiniz. Eğer bir besini tekrar denediğinizde bebeğiniz aynı şekilde reaksiyon göstermiyorsa, bebeğinizin muhtemelen o besine duyarlılığı yoktur. Eğer aynı şekilde reaksiyon gösteriyorsa, bu besini bir süreliğine kısıtlarsınız veya bu besinden belirli bir süre tamamen kaçınırsınız-bebek büyüyene veya bazı durumlarda sütten kesilene kadar- Eğer bebek bir besine karşı çok hafif derecede duyarlılık gösteriyorsa, o besini tamamen kesmek yerine sadece yediğiniz miktarı kısıtlayabilirsiniz. Çoğu bebek besin duyarlılıklarından birkaç aydan bir yıla kadar değişen sürelerde kurtulur fakat bazı besin alerjileri uzun süre devam edebilir.
Bebeklerde süt ürünlerine duyarlılık
Bebeğimde laktoz intoleransı mı var?
Eğer bebeğiniz süt ürünlerine duyarlıysa, pek çok kişinin söylediğinin tersine, sorunun laktoz intoleransı olma ihtimali oldukça azdır. Ancak inek sütü proteinine duyarlılık ve laktoz intoleransı farklı şeyler olmakla beraber, besin alerjisi ikincil laktoz intoleransına sebep olduğundan, aynı anda ortaya çıkabilirler.
İnek sütü proteinlerine duyarlılık
Annelerinin diyetindeki inek sütü ürünlerine duyarlı olan bebekler, anne sütünden geçen protein formundaki spesifik inek sütü antikorlarına duyarlılaşmıştır, laktoza değil. Annenin diyetindeki veya mamada kullanılan inek sütü bebeklerde besin duyarlılığının yaygın bir sebebidir. İnek sütü duyarlılığı veya alerjisi kolik benzeri semptomlar, egzama, hışıltı, kusma, ishal (kanlı ishal de dahil), kabızlık, ürtiker, ve/veya burun kaşıntısı/akıntısına sebep olabilir.
Eğer bebeğiniz diyetinizdeki süt ürünlerine tepki veriyorsa, laktozsuz ürünlere geçmek fayda sağlamaz. Sorun laktoz değil, inek sütü proteinleridir. Süt ürünlerini pişirmek alerjenleri azaltabilir ancak tamamen elimine etmez.
Süt proteini alerjisi olan bebeklerin önemli bir yüzdesi soyaya da tepki verir. Süt alerjili bebeklerin çoğu keçi veya koyun sütüne de reaksiyon gösterir. Bazıları inek etine de hasasstır.
Eğer bebeğinizin diyetinizdeki süt ürünlerine duyarlılığı olduğunu düşünüyorsanız, inek sütü proteinlerinin sisteminizden tamamen temizlenmesinin 10 gün ila 3 hafta arası süre alabileceğini unutmayın-sonuçları değerlendirmeden önce süt ürünleri eliminasyonunu 2-3 haftaya tamamlayın.
Eğer bebeğinizin diyetinizdeki süt ürünü proteinlerine sadece biraz duyarlı olduğunu düşünüyorsanız, yalnızca belli başlı süt ürünü kaynaklarını ( süt, krema, yoğurt, tereyağı peynir dondurma, çökelek, etc) elimine ederek bebeğinizdeki belirtilerde iyileşme sağlayabilirsiniz; hatta bebeğiniz etkilenmeden küçük miktarlarda süt ürünü tüketebilmeniz dahi mümkün olabilir.
Eğer bebeğiniz ciddi boyutta alerjik ise, tüm süt ürünü proteinlerinden kaçınmanız gerekir ki bu da gıda etiketlerini çok dikkatli okuma alışkanlığı gerektirir.
Anne sütüyle beslenen bebeğiniz süt ürünü proteinlerine duyarlı olduğu için süt ürünlerini kestiyseniz, bir kaç ay sonra tekrar deneyebilecek hale gelebilirsiniz. Pek çok bebeğin duyarlılığı 6-18 ay arası geçer ve bebeklerin çoğu 3 yaşta bu sorundan kurtulmuş olur.
Eğer süt ürünlerini diyetinize tekrar katınca bebek tepki veriyorsa, en az 1 ay daha süt ürünlerini kesin. Eğer bebeğinizin anne sütündeki inek sütü proteinine alerjisi ciddi boyutta ise en iyisi en az 6 ay bekleyip tekrar denemektir. Alerjik bebekler için alerjenden uzak kalmak bebeğin ömür boyu sürebilecek veya hayatı tehdit edebilecek bir alerji geliştirmesi ihtimalini azaltır.
Bunu da okumak isteyebilirsiniz:
Bebeğimde Laktoz İntoleransı mı var?
Hipoalerjik Mamalarla ilgili Bilimsel Yayınlar ve Skandallar,
Dr Tomris Cesuroglu, 02/11/2015
Daha Fazlası için:
- Cluster Feeding and Fussy Evenings
- My baby is fussy! Is something wrong?
- My baby fusses or cries during nursing – what’s the problem?
- How does mom’s diet affect her milk?
- What causes blood in baby’s stool?
- Can a nursing mom eat this food?
- Can I continue to breastfeed if…?
- Why Delay Solids?
- First Foods: Recognizing and Avoiding Food Allergies
- Reflux and Breastfeeding
- Nondairy calcium sources
- Hidden Dairy “Cheat Sheet”
General Information on Food Allergies in Babies
- Allergic Proctocolitis in the Exclusively Breastfed Infant. Academy of Breastfeeding Medicine Protocol #24, from Breastfeeding Medicine ( 2011) Volume 6, Number 6, pp. 435-440.
- Allergies and the Breastfeeding Family by Karen Zeretzke – a wonderful article at the LLL website.
- Baby tummy troubles: Will an elimination diet help? by Debbi Donovan, IBCLC
- Can a baby be allergic to breastmilk? by Kathy Kuhn, RN, BSN, IBCLC (note that this is three pages long)
- Coping with Colic by Dr. Bill and Martha Sears. Includes information on tracking down the hidden causes of colic.
- Tracking Down Food Allergies by Dr. Bill and Martha Sears
- Food Allergy Survival Guide – lots of great information, including some allergen free recipes and meal ideas
- Restless Babies by Sue Dengate; reprinted from the Summer 2001 newsletter of Nursing Mothers Association (now the Australian Breastfeeding Association).
- Allergy Information from the National Institute of Allergy and Infectious Diseases
- Sicherer SH. Clinical aspects of gastrointestinal food allergy in childhood. Pediatrics. 2003 Jun;111(6 Pt 3):1609-16.
- Dr. Doris Rapp’s webpage (author of “Is this your Child?”)
- The Food Allergy & Anaphylaxis Network
- Muraro A, et al. Dietary prevention of allergic diseases in infants and small children. Part III: Critical review of published peer-reviewed observational and interventional studies and final recommendations. Pediatr Allergy Immunol. 2004 Aug;15(4):291-307. “The results of the analysis indicate that breastfeeding is highly recommended for all infants irrespective of atopic heredity…”
- Children’s Allergies message board at ParentsPlace.com
Information on Specific Food Allergies & Elimination Diets
Elimination Diets
- Allergy Elimination Diet: More calcium info and lists of foods/ingredients to avoid while on an elimination diet (dairy, egg, soy, wheat, peanut, tree nut).
- The Elimination Diet from AskDrSears.com
Various allergies
- The Food Allergy and Anaphylaxis Network FAAN’s mission is “To raise public awareness, to provide advocacy and education, and to advance research on behalf of all those affected by food allergies and anaphylaxis.” Tons of information here.
- Veggies Unite – “your online vegetarian resource guide,” has lots of vegan recipes – very useful if you are avoiding dairy, eggs, etc.
Cow’s milk products
- Milk: Does it Really Do a Body Good? by Dr. Jay Gordon
- Milk: Do you really need it? by Dr. Bill and Martha Sears
- Eating Dairy-Free. Are you a nursing mother who needs to stop eating dairy for your nursling’s health? Are you wondering how you will ever survive without milk, cheese, ice cream, yogurt? Never fear! You can do it! This is a great, practical guide for going dairy-free.
- Eating Without Casein: A Practical Primer for People with Milk Allergy by Beth Kevles
- The No Milk Page. A list of links for people who must be cautious about consuming milk and milk byproducts.
Corn
- Corn allergy: Foods to avoid by Sue Gilbert, consulting nutritionist
- Avoiding Corn by Ephraim Vishniac. Information on determining whether you have a corn allergy and on corn-derived ingredients that should be avoided by those with corn allergy.
Food additives
- Fed Up with Food Additives by Sue Dengate, BA. Dip. Ed.
- Tartrazine (FD&C Yellow Number 5 or E-102 in Europe) info
Wheat
- Is it really wheat allergy? from the Allergy, Sensitivity & Environmental Health Association
- Wheat allergy diet from Lucile Packard Children’s Hospital
Books
- Is this your Child? : Discovering and Treating Unrecognized Allergies in Children and Adults by Doris Rapp, MD, published by William Morrow & Co., ISBN 0688119077.website
- Dairy-Free Cookbook by Jane Zukin, published by Prima Publishing & Communications, ISBN 0914629883.
- Allergy Cooking With Ease : The No Wheat, Milk, Eggs, Corn, Soy, Yeast, Sugar, Grain, and Gluten Cookbook by Nicolette M. Dumke and William G. Crook, published by Starburst Pub, ISBN 091498442X.
- Whole Foods For the Whole Family Cookbook edited by Roberta Bishop Johnson, published by La Leche League International, ISBN 0912500433. This book has a large number of dairy-, egg-, and (to a lesser extent) wheat-free recipes.
